[recenzja książki] Daniel Rosołek: Pomrok

Daniel Rosołek w swojej książce pt. "Pomrok" zabiera czytelnika w pełną emocji podróż przez powojenną Polskę – kraj zrujnowany nie tylko fizycznie, ale również moralnie i społecznie. Poprzez losy Olgierda Thiela, autor snuje opowieść o powrocie do domu, który przestaje być ostoją, a staje się areną walki o akceptację, godność i miejsce w nowym porządku.

Rosołek precyzyjnie oddaje realia powojennej Polski – zniszczonej wojną, pełnej chaosu i wzajemnych oskarżeń. W tej scenerii osadza historię Olgierda Thiela, który powraca do rodzinnego miasta, niosąc ze sobą bagaż trudnych doświadczeń i stygmat folksdojcza. Status folksdojcza, symbol zdrady w oczach sąsiadów, staje się głównym katalizatorem konfliktów w życiu bohatera. Autor nie unika trudnych tematów, takich jak zbiorowa nieufność, moralna ambiwalencja i problem tożsamości narodowej w zniszczonym społeczeństwie.

Dopiero po głębszej lekturze dowiadujemy się, że mężczyzna przemawia do czytelnika zza światów, aby po raz kolejny stawić czoła bólowi, smutkowi oraz poczuciu wyobcowania. Przeżywa swoje życie od nowa, otwierając stare rany oraz konsekwencje swoich decyzji.

Olgierd to postać pełna sprzeczności – z jednej strony człowiek, który pragnie odkupienia, z drugiej ktoś, kto zmaga się z własnymi demonami i wewnętrzną rozterką. Jego walka o godność i akceptację to nie tylko próba odbudowy życia, ale również symboliczna podróż ku odnalezieniu siebie w świecie pełnym podziałów. Autor mistrzowsko ukazuje ewolucję bohatera – od człowieka zepchniętego na margines społeczny, po osobę próbującą odzyskać utraconą podmiotowość. Daje tym samym do zrozumienia, że wojna na każdym odciska swoje piętno. Tego starcia nie da się wygrać. Nie powinno się też pochopnie oceniać postępowania drugiego człowieka, gdy nie poznamy jego historii. Nasze losy są bowiem naznaczone dobrem innych. Autor jasno określa, posługując się postacią Olgierda, że wpierw jesteśmy ludźmi, a dopiero narodem czy obywatelami tworzącymi państwo. Nakazuje zastanowić się nad pytaniami: jaka jest cena za bycie polskim obywatelem? I czy aby na pewno jest ona adekwatna do popełnionych czynów? A przede wszystkim, czy jest ich warta? Oraz gdzie w tym wszystkim jest miejsce na sumienie, oraz miłość do najbliższych? "Pomrok" to również pytanie o cenę wolności, za którą niektórzy są gotowi sami zginąć, zdradzić, a nawet zabić. Odpowiedź na te nurtujące kwestie człowiek musi znaleźć w sobie sam.

Olgierd, wpisany na listę volksdeutschów przez ojca w czasie wojny, zostaje odrzucony zarówno przez Polaków, jak i Niemców. W powojennych realiach komunizmu, przesiedleń i nienawiści, musi mierzyć się z brakiem pracy, biedą oraz piętnem swojego pochodzenia. Jego życie wypełniają złość, przemoc i poczucie bezsilności, które prowadzą go ku tragicznemu końcowi.

"Pomrok" to przede wszystkim książka o ludziach – tych, którzy przetrwali wojnę, ale utracili swoje człowieczeństwo, oraz tych, którzy muszą nauczyć się żyć w cieniu przeszłości. Rosołek nie idealizuje ani Olgierda, ani społeczności, która go odrzuca. Zamiast tego pokazuje, jak wojna pozostawia trwałe ślady w psychice ludzi, zmieniając ich spojrzenie na siebie nawzajem. Szczególną uwagę warto zwrócić na relacje Olgierda z dawnymi sąsiadami – pełne napięć, wzajemnych uprzedzeń i prób pojednania, które nie zawsze kończą się sukcesem.

Podziały narodowe i religijne zawsze prowadzą do wykluczenia i nienawiści, czego ofiarami najczęściej padają jednostki odrzucone przez obie strony. Takim bohaterem jest Olgierd Thiel z książki Daniela Rosołka "Pomrok". Olgierd, dusza zawieszona między światami, zmuszona jest wciąż przeżywać swoje ostatnie pół roku życia – czas powrotu z alianckiej niewoli do rodzinnego Zalesia w 1947 roku.

Tytuł "Pomrok" doskonale oddaje atmosferę książki – mroczny, niepewny stan zawieszenia między przeszłością a teraźniejszością. Rosołek posługuje się symboliką, by ukazać zmagania bohatera z własnym poczuciem winy oraz potrzebą odnalezienia światła w otaczającym go mroku. To metafora nie tylko dla osobistej podróży Olgierda, ale także dla stanu powojennej Polski, która wciąż próbuje odnaleźć drogę do stabilności i pokoju.

Język Rosołka jest zarazem precyzyjny i pełen emocji, ale pozbawiony moralizatorskich treści. Opisy powojennego miasta – ruin, pustki i cichej wrogości – budują wyrazisty obraz, który głęboko zapada w pamięć czytelnika. Narracja prowadzona jest z dużym wyczuciem – autor pozwala czytelnikowi zanurzyć się w myślach i uczuciach Olgierda, jednocześnie nie narzucając jednoznacznej interpretacji jego działań.

Chociaż "Pomrok" osadzony jest w specyficznym kontekście historycznym, jego tematyka ma uniwersalne znaczenie. To historia o walce z odrzuceniem, próbie odbudowy swojego miejsca w świecie i poszukiwaniu akceptacji. Los Olgierda rezonuje z każdym, kto kiedykolwiek czuł się wyobcowany lub zmagał się z piętnem przeszłości.

"Pomrok" Daniela Rosołka to głęboko poruszająca powieść, która nie tylko oddaje realia powojennej Polski, ale także stawia trudne pytania o to, czym jest godność, tożsamość i akceptacja. Poprzez losy Olgierda Thiela autor ukazuje, jak skomplikowane mogą być relacje międzyludzkie w cieniu historii. To książka, która zmusza do refleksji, pozostając w pamięci długo po jej przeczytaniu. Polecam ją wszystkim, którzy szukają literatury skłaniającej do głębokiego zastanowienia nad losem człowieka w obliczu trudnych wyborów i społecznych osądów.

Książka Rosołka to opowieść o cierpieniu i destrukcyjnym wpływie wojny, która nie oszczędza nikogo. Autor w realistyczny sposób ukazuje powojenny świat pełen nienawiści i cierpienia, podkreślając, że wojna nie kończy zła, lecz karmi je przez kolejne pokolenia. To powieść o uniwersalnym wydźwięku, uświadamiająca, że wojenne konflikty zawsze niszczą życie zwykłych ludzi. Gorąco polecam!

Recenzowała

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat do rozmowy albo żebym przeczytała i zrecenzowała Twoją książkę? Skontaktuj się ze mną, pisząc maila na adres: sylwia.cegiela@gmail.com.

Dziękuję, że przeczytałaś/eś ten artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z kolejnymi nowościami wydawniczymi lub ciekawymi historiami, zapraszam do mojego serwisu ponownie!

Publikacja objęta jest prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie tylko i wyłącznie za zgodą Autorki niniejszego portalu.